Hướng dẫn lắp đặt, đấu nối, vận hành, bảo trì và xử lý sự cố van động cơ: Cẩm nang kỹ thuật toàn tập

Trong hệ thống Phòng cháy chữa cháy (PCCC) và Thông gió (HVAC) hiện đại, Van động cơ (Motorized Fire Damper - MFD) được ví như "cánh tay phải" của hệ thống quản lý tòa nhà (BMS). Khác với van cầu chì hoạt động thụ động, van động cơ cho phép kiểm soát khói lửa chủ động, linh hoạt và chính xác.

Tuy nhiên, sở hữu một thiết bị hiện đại như van MFD EI60 của Vật Liệu Toàn Cầu mới chỉ là bước đầu. Để thiết bị hoạt động ổn định và được nghiệm thu PCCC suôn sẻ, quy trình thi công phải chuẩn chỉ từng milimet.

Bài viết này sẽ cung cấp hướng dẫn lắp đặt van động cơ chi tiết nhất, từ khâu đấu nối điện, vận hành thử nghiệm đến bảo trì và xử lý sự cố van động cơ thường gặp, giúp các nhà thầu cơ điện yên tâm tuyệt đối khi thi công.

1. Chuẩn bị trước khi lắp đặt: Đừng bỏ qua khâu kiểm tra

Trước khi bắt tay vào khoan cắt hay đấu điện, bước kiểm tra đầu vào là cực kỳ quan trọng để tránh các sai sót không đáng có.

1.1. Kiểm tra thông số kỹ thuật van

Dựa trên Catalog của Vật Liệu Toàn Cầu, bạn cần đối chiếu sản phẩm thực tế với bản vẽ thiết kế:

• Kích thước: Kiểm tra chiều Rộng (W) và chiều Cao (D). Lưu ý, chiều dài thân van động cơ MFD tối thiểu là L = 200mm.
• Độ dày vật liệu: Kiểm tra độ dày thân van. Sản phẩm chuẩn của VLTC phải có thân tôn mạ kẽm dày 2.0mm và cánh gỗ MDF dày 25mm.
• Loại động cơ: Xác định rõ động cơ là loại 24V hay 220V (Model DFA16-220 hay DFA-20-24) để chuẩn bị nguồn điện tương ứng.

1.2. Chuẩn bị dụng cụ và vật tư phụ

• Máy khoan, máy cắt, súng bắn keo.
• Bulong, ecu, kẹp bích (V-cleat/T-cleat) phù hợp với chuẩn bích kết nối.
• Vật liệu làm kín: Vữa chống cháy, keo silicon chịu nhiệt hoặc gioăng Amiang để chèn khe hở giữa van và tường/sàn.
• Dụng cụ điện: Đồng hồ vạn năng (VOM), tuốc nơ vít cách điện, kìm tuốt dây.

2. Hướng dẫn lắp đặt van động cơ (Phần Cơ khí)

Quy trình lắp đặt cơ khí quyết định đến độ kín khít và khả năng vận hành trơn tru của cánh van.

Bước 1: Xác định vị trí và hướng lắp đặt

• Vị trí: Van thường được lắp tại vị trí đường ống gió xuyên qua tường ngăn cháy hoặc sàn ngăn cháy.
• Hướng: Cần lắp đúng chiều luồng gió (nếu có quy định) và đặc biệt phải chú ý hướng trục động cơ. Đảm bảo hộp động cơ nằm ở vị trí thuận lợi, có không gian để mở nắp bảo trì sau này.
• Cửa thăm (Access Door): Bắt buộc phải bố trí cửa thăm trần hoặc cửa thăm trên ống gió ngay tại vị trí động cơ để phục vụ công tác bảo trì và xử lý sự cố van động cơ về sau.

Bước 2: Kết nối van với đường ống gió

• Van MFD của Vật Liệu Toàn Cầu thường sử dụng kết nối bích (Bích C, Bích V hoặc Bích TDC).
• Căn chỉnh thẳng tâm giữa van và ống gió. Nếu lắp lệch tâm, thân van (dù dày 2.0mm) vẫn có thể bị vặn xoắn nhẹ khi siết bulong quá chặt, dẫn đến kẹt cánh van.
• Chèn gioăng làm kín giữa mặt bích van và mặt bích ống gió để đảm bảo không lọt khí.

Bước 3: Chèn kín khe hở tường/sàn

• Đây là bước quan trọng để đạt chuẩn EI60. Sau khi cố định van vào ô chờ, cần chèn kín khe hở giữa thân van và mép tường bằng vữa chống cháy hoặc các vật liệu ngăn cháy chuyên dụng.
• Lưu ý: Không được để vữa rơi vào bên trong lòng van hoặc dính vào trục quay/cánh van gây kẹt.

>>> Tham khảo Các loại van chặn lửa để lựa chọn phụ kiện kết nối đồng bộ.

3. Hướng dẫn đấu nối điện động cơ (Phần Điện - Quan trọng)

Đây là phần phức tạp nhất trong hướng dẫn lắp đặt van động cơ. Đấu sai dây có thể làm cháy động cơ ngay lập tức. Dưới đây là hướng dẫn dựa trên sơ đồ đấu nối động cơ KLB của Vật Liệu Toàn Cầu.

3.1. Xác định sơ đồ dây

Động cơ KLB thường có 7 dây, chia làm 2 cụm: Cụm điều khiển (Nguồn) và Cụm phản hồi (Tín hiệu).

Đối với động cơ 220V (Model DF16-220):

• Dây điều khiển (3 dây):
  • Dây số 1 (Màu Xám - GRY): Dây trung tính (Com/-).
  • Dây số 2 (Màu Đen - BLK): Dây pha mở (Open Phase). Cấp lửa vào dây này, van sẽ MỞ.
  • Dây số 3 (Màu Xanh - GRN): Dây pha đóng (Close Phase). Cấp lửa vào dây này, van sẽ ĐÓNG.
• Dây tín hiệu phản hồi (4 dây - Công tắc phụ):
  • Dây 4, 5, 6, 7 dùng để báo trạng thái van về tủ trung tâm (BMS).

Đối với động cơ 24V (Model DFA-20-24):

• Nguyên lý tương tự nhưng sử dụng nguồn DC 24V. Cực kỳ lưu ý không đấu nhầm nguồn 220V vào động cơ 24V.

3.2. Quy trình đấu nối an toàn

1. Ngắt nguồn điện: Đảm bảo tủ điện khu vực đã được ngắt hoàn toàn.
2. Đấu dây nguồn: Kết nối dây số 1, 2, 3 vào domino hoặc tủ điều khiển theo đúng sơ đồ.
3. Đấu dây tín hiệu: Kết nối các dây feedback (nếu cần giám sát trạng thái).
4. Kiểm tra lại: Sử dụng đồng hồ VOM kiểm tra thông mạch và điện áp nguồn cấp trước khi bật Aptomat.

4. Quy trình vận hành và chạy thử

Sau khi lắp đặt xong, cần tiến hành chạy thử để đảm bảo hệ thống hoạt động trơn tru.

Bước 1: Test tại chỗ

• Cấp nguồn điện để điều khiển van Đóng và Mở.
• Quan sát chuyển động của cánh van. Với động cơ KLB, thời gian hành trình (Running time) thường từ 40s - 60s.
• Lắng nghe tiếng động cơ: Tiếng động cơ phải êm, đều. Nếu có tiếng rít hoặc gầm gừ, có thể cánh van đang bị kẹt hoặc quá tải.

Bước 2: Test liên động

• Kích hoạt tín hiệu báo cháy giả lập (từ đầu báo khói hoặc nút nhấn khẩn).
• Kiểm tra xem van có tự động đóng lại (đối với van ngăn cháy) hoặc mở ra (đối với van hút khói) theo đúng kịch bản hay không.
• Kiểm tra tín hiệu phản hồi trên màn hình điều khiển BMS: Đèn báo trạng thái van phải hiển thị đúng màu (thường Đỏ là Đóng, Xanh là Mở).

5. Bảo trì và bảo dưỡng định kỳ

Để đảm bảo van luôn sẵn sàng hoạt động trong tình huống khẩn cấp, công tác bảo trì cần được thực hiện định kỳ 3-6 tháng/lần.

1. Vệ sinh thân và cánh van:
   • Sử dụng khăn mềm và khí nén để làm sạch bụi bẩn bám trên cánh van gỗ MDF và trục quay. Bụi bẩn tích tụ lâu ngày có thể làm tăng ma sát, gây kẹt van.
   • Kiểm tra gioăng chống cháy trương nở, đảm bảo gioăng không bị rách hoặc bong tróc.
2. Kiểm tra động cơ:
   • Siết chặt các ốc vít cố định động cơ vào thân van. Rung động trong quá trình vận hành có thể làm lỏng ốc.
   • Kiểm tra các đầu nối dây điện xem có bị oxy hóa hay lỏng lẻo không.
3. Bôi trơn:
   • Tra dầu mỡ chuyên dụng vào các ổ bi, trục quay (nếu cần thiết và theo khuyến cáo của NSX) để đảm bảo vận hành êm ái. Lưu ý không để dầu mỡ dính vào cánh gỗ MDF hoặc gioăng.
4. Test vận hành:
   • Thực hiện quy trình Đóng/Mở thử nghiệm (như mục 4) để đảm bảo động cơ không bị "chết" sau thời gian dài không hoạt động.

6. Các sự cố thường gặp và cách xử lý

Trong quá trình xử lý sự cố van động cơ, dưới đây là các lỗi phổ biến và cách khắc phục:

Lưu ý: Với các lỗi liên quan đến kết cấu bên trong động cơ (bánh răng, mạch điện tử), khuyến cáo nên thay thế động cơ mới chính hãng từ Vật Liệu Toàn Cầu để đảm bảo an toàn, không nên tự ý tháo mở sửa chữa.

7. Kết luận

Hướng dẫn lắp đặt van động cơ MFD tuy không quá phức tạp nhưng đòi hỏi sự tỉ mỉ và tuân thủ tuyệt đối các nguyên tắc an toàn điện và cơ khí. Một hệ thống van được lắp đặt đúng chuẩn, bảo trì thường xuyên sẽ là "lá chắn thép" bảo vệ công trình trước giặc lửa.

Với sản phẩm Van động cơ MFD EI60 chất lượng cao (thân dày 2.0mm, cánh MDF 25mm, động cơ KLB bền bỉ), Vật Liệu Toàn Cầu cam kết mang đến giải pháp an toàn và hiệu quả nhất cho mọi công trình.

Cần hỗ trợ kỹ thuật hoặc báo giá linh kiện thay thế? Liên hệ ngay:

CÔNG TY CỔ PHẦN CÔNG NGHỆ VẬT LIỆU TOÀN CẦU

• Hotline: 0909.898.150
• Email: info@vatlieutoancau.com
• Website: vatlieutoancau.com
• Địa chỉ: D9-NV7 ô số 7, KĐT mới hai bên đường Lê Trọng Tấn, Xã La Phù, Huyện Hoài Đức, Hà Nội.

Bản quyền bài viết thuộc về Vatlieutoancau.com. Vui lòng ghi rõ nguồn khi trích dẫn.