Một số điểm mới của luật PCCC và CNCH 2025 - Nghị định 105/2025/ND-CP VÀ Thông tư 36/2025/TT-BCA

An toàn phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (PCCC và CNCH) luôn là ưu tiên hàng đầu, đặc biệt trong bối cảnh tốc độ đô thị hóa nhanh chóng và sự gia tăng của các công trình quy mô lớn. Nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn, tối ưu hóa công tác quản lý nhà nước và tăng cường trách nhiệm của các bên liên quan, Luật PCCC và CNCH số 55/2024/QH15, Nghị định số 105/2025/NĐ-CP và Thông tư số 36/2025/TT-BCA đã được ban hành với nhiều điểm mới đáng chú ý.

I. Các Điểm Mới Của Luật PCCC và CNCH Năm 2025

Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (PCCC và CNCH) gồm 8 chương, 55 điều, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2025. Một số điểm mới nổi bật bao gồm:

1. Đổi tên và bổ sung quy định về CNCH: Tên Luật được sửa thành Luật PCCC và CNCH, đồng thời bổ sung các quy định cụ thể về hoạt động CNCH, phân định rõ các tình huống, trách nhiệm và người chỉ huy CNCH. Luật cũng quy định về việc huy động lực lượng, người, phương tiện, tài sản tham gia CNCH và công tác phối hợp giữa lực lượng PCCC với các lực lượng khác khi tham gia CNCH đối với các tình huống thảm họa, thiên tai, dịch bệnh.

2. Khái niệm và trách nhiệm mới: Bổ sung khái niệm về cơ sở thuộc diện quản lý về PCCC, làm rõ yêu cầu cơ sở phải được xây dựng, hoạt động theo quy định pháp luật. Đồng thời, tăng cường trách nhiệm của người quyết định đầu tư, chủ đầu tư, chủ sở hữu công trình, chủ phương tiện giao thông, chủ hộ gia đình, và các cấp quản lý nhà nước trong hoạt động PCCC và CNCH.

3. Điều kiện an toàn PCCC cho nhà ở: Bổ sung quy định cụ thể về điều kiện an toàn PCCC đối với nhà ở, nhà ở kết hợp sản xuất kinh doanh. Đặc biệt, nhà ở tại các thành phố trực thuộc trung ương không đảm bảo hạ tầng giao thông hoặc nguồn nước chữa cháy phải trang bị bình chữa cháy và thiết bị truyền tin báo cháy kết nối với hệ thống cơ sở dữ liệu về PCCC, CNCH.

4. Yêu cầu PCCC trong quy hoạch: Quy định cụ thể, rõ ràng hơn về yêu cầu PCCC khi lập, điều chỉnh, phê duyệt quy hoạch đô thị và nông thôn, với các giải pháp và thiết kế PCCC phù hợp từng cấp độ quy hoạch (chung, phân khu, chi tiết).

5. Thẩm định thiết kế và nghiệm thu PCCC: Thay đổi từ "thẩm duyệt" thành "thẩm định" thiết kế về PCCC để đồng bộ với pháp luật xây dựng. Phân định rõ phạm vi, nội dung thẩm định thiết kế cho từng cơ quan chuyên môn: Lực lượng Công an thẩm định phương tiện, hệ thống PCCC và hệ thống điện phục vụ PCCC; Cơ quan chuyên môn về xây dựng thẩm định các nội dung thuộc chuyên môn xây dựng (khoảng cách PCCC, thoát nạn, bậc chịu lửa, chống cháy lan, chống khói); Cơ quan đăng kiểm thẩm định PCCC đối với phương tiện giao thông.

6. PCCC điện: Bổ sung các quy định bao quát hơn về PCCC điện trong sinh hoạt, sản xuất, kinh doanh và trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh sản phẩm, thiết bị điện trong việc hướng dẫn an toàn sử dụng điện.

7. Hoạt động chữa cháy: Quy định cụ thể hơn về trách nhiệm chữa cháy, huy động lực lượng, nguồn nước chữa cháy, người chỉ huy chữa cháy, khắc phục hậu quả, bảo vệ hiện trường và điều tra vụ cháy.

8. Xây dựng và củng cố lực lượng PCCC và CNCH: Quy định rõ hơn về việc thành lập, quản lý lực lượng PCCC và CNCH cơ sở, chuyên ngành, dân phòng. Khuyến khích PCCC, CNCH tình nguyện và bổ sung các quy định cụ thể về đăng ký, huấn luyện, chế độ, chính sách.

9. Kinh doanh dịch vụ PCCC: Bãi bỏ quy định kinh doanh dịch vụ PCCC là ngành nghề kinh doanh có điều kiện nhằm xã hội hóa hoạt động này.

10. Chế độ, chính sách cho lực lượng PCCC và CNCH: Bổ sung các quy định cụ thể hơn về chế độ, chính sách đối với người được huy động, người tham gia chữa cháy, CNCH và lực lượng Cảnh sát PCCC và CNCH.

11. Quản lý phương tiện PCCC: Phương tiện PCCC, CNCH và vật liệu, cấu kiện ngăn cháy, chống cháy phải được cấp phép trước khi lưu thông trên thị trường, thay thế hoạt động kiểm định hiện nay.

12. Xử lý cơ sở không đảm bảo PCCC: Quy định về việc xử lý đối với các cơ sở không đảm bảo yêu cầu PCCC được đưa vào sử dụng trước ngày Luật có hiệu lực. UBND cấp tỉnh có trách nhiệm phân loại, lập và công bố danh sách cơ sở, công trình không đảm bảo yêu cầu và không có khả năng khắc phục.

13. Cắt giảm thủ tục hành chính: Luật không quy định chi tiết các thủ tục hành chính mà giao Chính phủ, các Bộ quy định theo thẩm quyền, nhằm đơn giản hóa, giảm chi phí tuân thủ, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp.

II. Một Số Điểm Mới Của Nghị Định Số 105/2025/NĐ-CP

Nghị định số 105/2025/NĐ-CP ngày 15/5/2025 của Chính phủ, có hiệu lực từ ngày 01/7/2025, quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật PCCC và CNCH. Một số nội dung cần lưu ý:

1. Danh mục cơ sở PCCC: Quy định cụ thể hơn về khái niệm "cơ sở thuộc diện quản lý về PCCC" và sửa đổi, bổ sung thêm một số loại hình cơ sở. Việc xác định, phân loại cơ sở dựa trên chiều cao và tổng diện tích sàn thay vì tổng khối tích. Cơ sở có nguy hiểm về cháy, nổ được phân loại thành Nhóm 1 (nguy hiểm hơn) và Nhóm 2 (ít nguy hiểm hơn).

2. Nội quy, hồ sơ, khai báo dữ liệu PCCC, CNCH: Bổ sung nội quy liên quan đến công tác CNCH, phân loại nội quy cho cơ sở và phương tiện giao thông. Cho phép lưu trữ hồ sơ PCCC, CNCH dưới nhiều hình thức (giấy, điện tử hoặc kết hợp) và quy định tất cả cơ sở thuộc diện quản lý PCCC phải khai báo, cập nhật thông tin vào phần mềm Cơ sở dữ liệu về PCCC, CNCH.

3. Thẩm định thiết kế PCCC: Phân định rõ nội dung thẩm định thiết kế về PCCC cho Cơ quan chuyên môn về xây dựng, Cơ quan đăng kiểm và Cơ quan Công an, cũng như quy định trách nhiệm tự thẩm định của chủ đầu tư. Việc thẩm định được tích hợp, lồng ghép với các quy trình xây dựng, đăng kiểm hiện hành. Danh mục dự án, công trình, phương tiện giao thông phải thẩm định thiết kế PCCC cũng được điều chỉnh theo hướng tăng quy mô, tăng cường vai trò tự chịu trách nhiệm của chủ đầu tư.

4. Kiểm tra về PCCC: Tăng cường trách nhiệm tự kiểm tra của người đứng đầu cơ sở, chủ hộ gia đình, chủ phương tiện giao thông. Phân công, phân cấp cụ thể trách nhiệm kiểm tra của Cơ quan chuyên môn về xây dựng, Cơ quan Công an và UBND cấp xã. Quy định chế độ kiểm tra định kỳ phù hợp với phân loại nhóm cơ sở (01 năm/lần cho cơ sở nguy hiểm cháy, nổ nhóm 2; 02 hoặc 03 năm/lần cho các cơ sở còn lại).

5. Phương án chữa cháy, CNCH: Điều chỉnh quy định theo hướng lồng ghép phương án chữa cháy với phương án CNCH. Hướng dẫn cụ thể nội dung và mẫu phương án, bãi bỏ các quy định hiện hành liên quan đến thủ tục hành chính về phê duyệt phương án của cơ sở.

6. Phối hợp với Bộ Quốc phòng: Giải quyết bất cập trong quản lý nhà nước về PCCC đối với cơ sở quốc phòng, cơ sở lưỡng dụng, giao Bộ Quốc phòng chịu trách nhiệm toàn diện.

7. Hạ tầng cấp nước chữa cháy: Quy định mới về trách nhiệm đầu tư, quản lý, bảo trì, bảo dưỡng trụ nước chữa cháy, điểm, bến lấy nước chữa cháy. UBND cấp tỉnh và chủ đầu tư dự án khu đô thị, hạ tầng khu chức năng có trách nhiệm này.

8. Lực lượng PCCC và CNCH tại chỗ: Quy định cụ thể về chế độ hoạt động của lực lượng PCCC và CNCH tại chỗ (kiêm nhiệm hoặc chuyên trách tùy loại hình công trình). Cơ sở có từ 20 người thường xuyên làm việc trở lên phải thành lập Đội PCCC và CNCH cơ sở (quy định hiện hành là 10 người trở lên).

9. Cấp phép lưu thông phương tiện PCCC: Thay thế hoạt động kiểm định phương tiện PCCC bằng việc cấp phép lưu thông trước khi phương tiện PCCC, CNCH và vật liệu, cấu kiện ngăn cháy, chống cháy lưu thông trên thị trường. Giấy phép lưu thông được cấp cho mẫu phương tiện.

10. Hệ thống Cơ sở dữ liệu về PCCC, CNCH và truyền tin báo cháy: Thay đổi tên gọi của hệ thống và quy định do Bộ Công an xây dựng, quản lý thống nhất trên toàn quốc. Quy định người đứng đầu cơ sở và chủ hộ gia đình có nhà ở tại thành phố trực thuộc trung ương phải trang bị, duy trì hoạt động và tự chi trả chi phí duy trì hoạt động của thiết bị truyền tin báo cháy.

11. Lộ trình trang bị thiết bị truyền tin báo cháy: Quy định cụ thể lộ trình trang bị thiết bị truyền tin báo cháy kết nối với hệ thống Cơ sở dữ liệu về PCCC, CNCH và truyền tin báo cháy. Chậm nhất đến 01/7/2027, UBND thành phố trực thuộc trung ương phải hoàn thành việc trang bị và kết nối thiết bị truyền tin báo cháy cho nhà ở thuộc khu vực không đảm bảo hạ tầng giao thông hoặc nguồn nước phục vụ chữa cháy, và người đứng đầu cơ sở thuộc diện quản lý PCCC phải hoàn thành việc trang bị và kết nối thiết bị này.

12. Huấn luyện, bồi dưỡng nghiệp vụ PCCC, CNCH: Điều chỉnh và bổ sung các quy định cụ thể, chi tiết về nội dung, thời gian huấn luyện, bồi dưỡng nghiệp vụ PCCC, CNCH theo từng đối tượng.

III. Thông tư Số 36/2025/TT-BCA Về Hướng Dẫn Thi Hành Luật PCCC và CNCH

Thông tư số 36/2025/TT-BCA cũng đi kèm để hướng dẫn chi tiết thi hành Luật PCCC và CNCH. Một điểm đáng chú ý là Thông tư quy định việc chuyển tiếp đối với tem kiểm định phương tiện PCCC theo Mẫu số 03 quy định tại Thông tư số 149/2020/TT-BCA và việc quản lý, sử dụng, in, phát hành tem kiểm định phương tiện PCCC theo quy định tại khoản 6 Điều 1 Thông tư số 32/2024/TT-BCA được tiếp tục thực hiện đến hết ngày 30/6/2026.

Những điểm mới trong Luật PCCC và CNCH 2025, cùng với Nghị định 105/2025/NĐ-CP và Thông tư 36/2025/TT-BCA, thể hiện sự nỗ lực của Nhà nước trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, tăng cường hiệu quả công tác phòng ngừa và ứng phó với các sự cố cháy nổ, cứu nạn, cứu hộ. Đối với Vật Liệu Toàn Cầu, việc nắm vững và tuân thủ các quy định này không chỉ là trách nhiệm mà còn là cơ hội để chúng tôi tiếp tục cung cấp các giải pháp vật liệu chống cháy và dịch vụ PCCC chất lượng cao, đáp ứng mọi tiêu chuẩn mới nhất.

Chúng tôi cam kết đồng hành cùng quý khách hàng trong việc cập nhật, triển khai các giải pháp PCCC và CNCH toàn diện, an toàn và hiệu quả, góp phần bảo vệ tài sản, tính mạng con người.