Trong bản giao hưởng phức tạp của hệ thống Cơ điện (M&E) tại các tòa nhà cao tầng, hệ thống Phòng cháy chữa cháy (PCCC) đóng vai trò như những "người bảo vệ thầm lặng". Trong đó, van chặn lửa (Fire Damper) là mắt xích không thể thiếu để ngăn chặn sự lan truyền của khói và lửa qua đường ống gió.
Tuy nhiên, khi cầm trên tay bản vẽ thiết kế hoặc bảng bo khối lượng (BOQ), rất nhiều chủ đầu tư và nhà thầu cơ điện đặt câu hỏi: "Tại sao vị trí này dùng van cầu chì giá rẻ, còn vị trí kia lại bắt buộc dùng van động cơ đắt đỏ?" hay "Sự khác biệt cốt lõi khi so sánh van động cơ và van cầu chì là gì?".
Bài viết này của Vật Liệu Toàn Cầu (VLTC) sẽ đi sâu phân tích, mổ xẻ từng khía cạnh kỹ thuật từ cấu tạo, nguyên lý đến ứng dụng thực tế, giúp bạn có cái nhìn toàn diện để lựa chọn van phù hợp cho hệ thống PCCC của mình.
1. Định nghĩa lại: Van cầu chì (FD) và Van động cơ (MFD) là gì?
Trước khi so sánh, chúng ta cần hiểu rõ "chân dung" của hai ứng cử viên này dựa trên Catalog kỹ thuật của Vật Liệu Toàn Cầu.
1.1. Van cầu chì (Fire Damper - Fuse Type)
Đây là loại van hoạt động dựa trên nguyên lý cơ - nhiệt thụ động.
- Cơ chế: Van được giữ ở trạng thái mở nhờ một cầu chì nhiệt (Thermal Fuse). Khi luồng khí nóng đi qua đạt ngưỡng nhiệt độ nóng chảy (thường là 72°C - 74°C), cầu chì sẽ đứt. Lúc này, lò xo tích năng sẽ bung ra, đẩy cánh van đóng sập lại để ngăn lửa.
- Đặc điểm nhận dạng: Có lò xo và cầu chì lộ ra bên ngoài hoặc nằm trong hộp kỹ thuật, không có dây điện kết nối.
1.2. Van động cơ (Motorized Fire Damper - MFD)
Đây là loại van hoạt động dựa trên nguyên lý điện - cơ chủ động.
- Cơ chế: Van được gắn một bộ động cơ điện (Actuator) như KLB hoặc Belimo. Động cơ này nhận tín hiệu từ hệ thống báo cháy trung tâm (Fire Alarm System). Khi có tín hiệu, động cơ sẽ xoay trục để đóng hoặc mở cánh van tùy theo kịch bản lập trình (hút khói hoặc ngăn cháy).
- Đặc điểm nhận dạng: Có hộp động cơ (thường màu đỏ hoặc xanh) gắn bên hông thân van, có dây điện nguồn và dây tín hiệu.
2. So sánh van động cơ và van cầu chì: 6 Điểm khác biệt cốt lõi
Dựa trên dữ liệu kỹ thuật từ các báo cáo thử nghiệm và catalog của VLTC, chúng tôi lập bảng phân tích chi tiết sau đây:
2.1. Về kích thước và không gian lắp đặt (Điểm mới)
Đây là thông tin cực kỳ quan trọng đối với các kỹ sư thiết kế hệ thống ống gió (HVAC) khi không gian trần thạch cao ngày càng hạn hẹp.
- Van cầu chì (FD): Do cơ cấu lò xo và lẫy cần khoảng trượt, chiều dài thân van tối thiểu bắt buộc là L = 300mm.
- Van động cơ (MFD): Nhờ cơ cấu trục xoay gọn gàng của động cơ, chiều dài thân van tối thiểu có thể rút ngắn xuống L = 200mm.
- Kết luận: Ở những vị trí không gian chật hẹp, van động cơ chiếm ưu thế tuyệt đối về sự nhỏ gọn.
2.2. Về khả năng vận hành và kiểm soát (Chủ động vs Thụ động)
- Van cầu chì: Hoạt động thụ động. Nó chỉ đóng khi sự cố đã xảy ra tại vị trí đó (nhiệt độ đã tăng cao). Sau khi đóng, muốn mở lại phải thay cầu chì mới bằng tay. Không thể điều khiển từ xa.
- Van động cơ: Hoạt động chủ động. Nó có thể đóng ngay khi cảm biến khói phát hiện nguy cơ (trước khi nhiệt độ tăng). Đặc biệt, van có thể tự động mở lại (Reset) thông qua tín hiệu từ phòng điều khiển BMS mà không cần kỹ thuật viên leo lên trần.
2.3. Về tính năng tích hợp hệ thống (BMS)
- Van cầu chì: Là thiết bị độc lập (Offline). Khó giám sát trạng thái Đóng/Mở nếu không lắp thêm công tắc phụ (Limit switch).
- Van động cơ: Là thiết bị thông minh (Online). Động cơ KLB/Belimo có dây tín hiệu phản hồi, cho phép người quản lý tòa nhà biết chính xác van nào đang đóng, van nào đang mở trên màn hình máy tính.
2.4. Về cấu tạo và độ bền vật liệu (Tương đương)
Tại Vật Liệu Toàn Cầu, dù là van cơ hay van điện, chúng tôi đều áp dụng tiêu chuẩn vật liệu cao cấp nhất để đạt chuẩn EI60:
- Thân van: Đều dùng tôn mạ kẽm dày 2.0mm.
- Cánh van: Đều dùng cánh gỗ MDF cách nhiệt dày 25mm.
- Kết luận: Cả hai đều bền bỉ, chịu được áp lực gió và nhiệt độ cao như nhau. Sự khác biệt chỉ nằm ở bộ phận kích hoạt (Lò xo vs Động cơ).
2.5. Về ứng dụng cụ thể
- Van cầu chì: Chỉ dùng cho chức năng ngăn lửa (Fire Damper). Thường lắp ở ống gió cấp/hồi bình thường xuyên qua tường ngăn cháy.
- Van động cơ: Đa năng hơn.
- Dùng làm van ngăn lửa (Fire Damper).
- Dùng làm van ngăn khói (Smoke Damper).
- Dùng làm van xả khói/hút khói (Smoke Exhaust Damper).
- Dùng cho hệ thống tăng áp cầu thang (Pressurization).
2.6. Về chi phí đầu tư
- Van cầu chì: Giá thành thấp, chi phí lắp đặt rẻ (không cần đi dây điện).
- Van động cơ: Giá thành cao (do chi phí động cơ), tốn kém chi phí dây dẫn và tủ điều khiển.
3. Bảng tóm tắt so sánh kỹ thuật
Để bạn dễ dàng hình dung khi lựa chọn van phù hợp cho hệ thống PCCC, hãy xem bảng dưới đây:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
>>> Xem chi tiết van động cơ MFD và van cầu chì FD.
4. Tư vấn chuyên gia: Nên chọn loại nào cho công trình của bạn?
Việc so sánh van động cơ và van cầu chì không phải để tìm ra kẻ thắng người thua, mà để đặt đúng thiết bị vào đúng vị trí. Dưới đây là lời khuyên từ đội ngũ kỹ thuật của Vật Liệu Toàn Cầu:
Trường hợp 1: Chọn Van cầu chì (FD)
Bạn nên ưu tiên sử dụng van cầu chì cho các dự án có ngân sách hạn chế, hoặc tại các vị trí đường ống gió lạnh, ống gió tươi thông thường đi xuyên qua tường ngăn cháy của các phòng chức năng không quá quan trọng (như phòng kỹ thuật nhỏ, nhà vệ sinh...). Mục đích chính chỉ là: "Nếu có cháy, hãy chặn nó lại ở bức tường đó".
Trường hợp 2: Chọn Van động cơ (MFD)
Bạn BẮT BUỘC phải sử dụng van động cơ trong các trường hợp sau:
- Hệ thống hút khói sự cố: Khi có cháy, van phải MỞ ra để quạt hút khói hoạt động. Van cầu chì không làm được việc này (vì nó gặp nóng là đóng).
- Hệ thống tăng áp cầu thang: Cần kiểm soát áp suất chính xác để khói không lọt vào lối thoát hiểm.
- Công trình cao cấp (Khách sạn 5 sao, Tòa nhà hạng A): Yêu cầu giám sát chặt chẽ toàn bộ hệ thống qua BMS.
- Vị trí trần quá thấp: Cần tận dụng loại van MFD có chiều dài L=200mm để dễ đi ống.
- Vị trí khó tiếp cận: Những nơi trần cao, không có lỗ thăm, không thể leo lên thay cầu chì thủ công được.
5. Tại sao nên chọn Van chặn lửa của Vật Liệu Toàn Cầu?
Dù bạn chọn FD hay MFD, điều quan trọng nhất là sản phẩm phải đạt chuẩn kiểm định. Vật Liệu Toàn Cầu tự hào mang đến giải pháp toàn diện:
- Chất lượng đồng bộ: Cả hai dòng van đều được sản xuất với thân tole 2.0mm và cánh MDF 25mm, đảm bảo sự đồng nhất về chất lượng và tuổi thọ công trình.
- Chứng nhận EI60: Tất cả sản phẩm đều có Giấy chứng nhận kiểm định phương tiện PCCC của Bộ Công an, đạt tiêu chuẩn ISO 10294-1:1996.
- Đa dạng giải pháp: Chúng tôi cung cấp đầy đủ các kích thước từ van 1 cánh, 2 cánh đến 4 cánh, đáp ứng mọi quy mô đường ống của dự án.
.png)
6. Kết luận
Qua bài viết so sánh van động cơ và van cầu chì này, hy vọng bạn đã có đủ thông tin để đưa ra lựa chọn sáng suốt.
- Van cầu chì (FD): Kinh tế, bền bỉ, dành cho nhu cầu ngăn lửa cơ bản.
- Van động cơ (MFD): Hiện đại, thông minh, nhỏ gọn (L200), dành cho hệ thống kiểm soát khói chủ động.
Đừng để sự nhầm lẫn trong lựa chọn thiết bị ảnh hưởng đến an toàn PCCC của cả tòa nhà. Hãy liên hệ ngay với Vật Liệu Toàn Cầu để được tư vấn giải pháp tối ưu nhất về kỹ thuật và chi phí.
LIÊN HỆ TƯ VẤN & BÁO GIÁ:
CÔNG TY CỔ PHẦN CÔNG NGHỆ VẬT LIỆU TOÀN CẦU
- Hotline: 0909.898.150
- Email: info@vatlieutoancau.com
- Website: vatlieutoancau.com
- Địa chỉ: D9-NV7 ô số 7, KĐT mới hai bên đường Lê Trọng Tấn, Xã La Phù, Huyện Hoài Đức, Hà Nội.
Bản quyền nội dung thuộc về Vatlieutoancau.com. Mọi hành vi sao chép vui lòng ghi rõ nguồn.
